काठमाडौं । कुनै बेला नेवाः राज्यकारुपमा रहेको काठमाडौ उपत्यकाको संस्कृति सँगै भाषामा पनि अतिक्रमणमा पर्दै गएका बेला काठमाडौ महानगरले महानगर भित्रका बिद्यालयहरुमा नेपाल भाषा (नेवारी)लाई अनिवार्य बनाएको छ । नयाँ शैक्षिक सत्र सुरु भएसँगै काठमाडौं महानगरपालिकाभित्रका सामुदायिक विद्यालयमा नेपाल भाषाको अध्ययन अनिवार्य गरिएको हो । महानगर भित्रका सामृदायिक बिद्यालयहरुमा कक्षा १ देखि कक्षा ८ सम्म अनिवार्यरुपमा नेपाल भाषा अध्यापन गराउनैपर्ने महानगरले निर्णय गरेको छ ।
महानगरले निर्णय कार्यान्वयन गर्न सबै बिद्यालयहरुलाई पत्राचार गरेपछि काठमाडौं महानगरपालिकाभित्र अध्ययनरत बालबालिकाले यस शैक्षिक सत्रदेखि १ सय पूर्णाङ्कको नेपाल भाषा अनिवार्यरुपमा पढ्नुपर्ने छ । महानगरले सामुदायिक सहित निजी विद्यालयहरुलाई पनि नेपाल भाषामा अध्यापन गराउन पत्रकाटेपछि कतिपय नीजि बिद्यालयहरुले असमति जनाएका छन् ।
महानगरपालिकाभित्रका सबै निजी तथा सामुदायिक विद्यालयमा स्थानीय पाठ्यक्रम अनुसार नेपाल भाषा अनिवार्य गरिएको काठमाडौं महानगरपालिकाका शिक्षा अधिकृत मोतिराज खनालले बताए ।
गत वर्षको असोज १९ मा बसेको महानगरपालिकाको ५१ औं बैठकबाट काठमाडौं महानगरपालिका भित्रका सबै बिद्यालयमा नेपाल भाषा अनिर्वा बनाईएपनि कार्यान्वयनमा आएको थिएन । गत वर्ष २०७७ साल कात्तिक १६ गते महानगरपालिकाले महानगरभित्रका सबै विद्यालयहरुलाई नेपाल भाषाको कक्षाका बिषयमा पत्र पठाएपनि अधिकांस बिद्यालयहरुले कार्यान्वयन गर्न चासो देखाएका थिएनन् ।
महानगरको पछिल्लो कदमलाई नेवाः दय दबुले स्वागत गरेको छ । दय दबुका अध्यक्ष नरेश ताम्राकारले खबरकुरासँग कुरा गर्दै महानगरको कदमले संबिधानको इमान्दार कार्यान्वयन गरेको र स्थानीय भाषामा अपनत्व प्रदान गरेको बताए । उनले संबिधानले र शिक्षा ऐनले स्थानीय तहलाई भाषिक बाहुल्यता रहेको स्थानीयतहमा स्थानीय मातृभाषा अध्यापन गराउने अधिकार प्रत्यायोजन गरेको भन्दै स्थानीयतहको निर्णय कार्यान्वयन नगर्नेहरु संबिधान र ऐन नमान्नेहरु भएको बताए ।
राज्यले भाषाको संरक्षणमा चासो नदेखाएका कारण नेपालमा रहेका कतिपय ऐतिहासिक भाषा, सम्पदा र संस्कृतिहरु लोप हुने अवस्थामा पुगेका छन् । काठमाडौमा पनि भाषा अध्ययनको अनिवार्यता नभएका कारण नयाँ पुस्ताका नेवार समुदायमा नेपाल भाषा नजान्ने अवस्था देखिएको थियो ।
महानगरको निर्णय कार्यान्वयन भएसँगै काठमाडौ महानगर भित्र बसोबास गर्ने गैर नेवारहरुले पनि अनिवार्य नेपाल भाषा पढ्नुपर्ने भएको छ ।
प्रतिक्रिया